Wandelen op de GR 5A: Abele – Roesbrugge

De fictiereeks GR 5, een psychologische roadthriller zorgde voor een ware wandelrevival langs de rood-witte markeringen van Grote Routepaden. Een goed jaar geleden heb ik me vooropgesteld het kleinere broertje: de GR 5A te stappen.  Goed voor 570 km wandelplezier waarbij je ruwweg de grenzen van het vroegere Graafschap Vlaanderen volgt. Inmiddels sta ik aan de poorten van het Poperingse Hoppeland. De derde etappe brengt me van Abele naar Roesbrugge.

Het straatdorp Abele

Dat ze in den Grooten Onzen Heere kwistig picon schenken wist je reeds uit ons vorig wandelverhaal.  De poorten van het Poperingse Hoppeland staan te wenken. We moeten vooruit met de geit en vooral met de GR 5A. Voor ons ligt het straatdorp Abele.  Lang doen we er niet over om het dorp uit te komen.  Links van de straat ligt een stukje in de Franse gemeente Boeschepe , rechts loop je op het grondgebied van Poperinge. Of net andersom, afhankelijk in welke richting je stapt.

De hoofdstraat boetseert ook de landsgrens en Abele vormde lange tijd een belangrijke grensovergang.  Het vroegere commiezenkot  (douanekantoor) staat er deze dagen desolaat bij. Tot voor kort kon je in de oude douanevertrekken overnachten. Er was ook een museum ingericht met authentieke douaniersprullaria, foto’s en documenten uit Abele. Daarnaast heb je nog de Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangenkerk.  Wellicht is de kerk een bijzonderheid in de wereld. Gebouwd door Vlamingen staat ze op Frans grondgebied, maar de eucharistieviering wordt door het Brugse Bisdom geregeld.

Iets verder in het straatdorp verwijst resto De Hanekamp naar een ver verleden van hanengevechten. Abele was tot voor kort in heel Noord-Frankrijk en West-Vlaanderen bekend om zijn hanenkamp op pinkstermaandag. Het was bij wet verboden op Belgische bodem, maar de spitsvondige Vlaamse ‘coqueleurs’ lieten hun bloeddorstige hanen dan maar aan flarden pikken net op de grens. In het doffig zaaltje werd lustig gegokt. Sensatie verzekerd. Ironisch of niet , de specialiteit op het menu van de Hanekamp is kip aan ’t spit.

Het mysterieuze Helleketelbos

Een onverhard pad stuurt ons hierna de richting uit van het Helleketelbos.  Ondanks de donkere contouren is het bos niet zo mysterieus als de naam laat vermoeden.  Er wonen hier geen heksen of duivels , maar wel heel bijzondere lieve dieren.  Net zoals het Hellegat in Heuvelland verwijst de helle immers naar heuvel en de ketel naar de heuvelflank. Daarnet haalden we het reeds aan, het bos krioelt van het dierenleven.  Vooral ’s morgensvroeg kan je met wat geluk een ree opmerken. 

Maar ook de vos, de rode eekhoorn, de hermelijn, de wezel en de bunzing hebben hier hun vaste plek.  Een ander merkwaardige bewoner van het Helleketelbos is de uiterst zeldzame hazelworm.  Wanneer het regent – vooral na een warme, droge periode – kan je de reptielachtige zien.  Wie graag het prachtige tapijt van blauwe hyacinten in het Helleketelbos wil bewonderen komt best in de maand april. We zijn net ietsje te vroeg. Maar de schoonheid van wilde bosanemoon, maagdenpalm en gele dotterbloem moeten absoluut niet onderdoen.

Kathedraal van een landschap

Uiteindelijk werpen de rood-witte markeringen van de GR 5A ons het bos uit in de Helleketelweg. Links van ons ontwaren we de Fazantenheuvel, met zijn 62 meter boven de zeespiegel meteen het hoogste punt van Poperinge. Bij mooi weer kan je hier zelf de zee zien.  Maar onze aandacht gaat vooral uit naar een schattig vakmanwerkhuisje aan de rand van het Helleketelbos.  Het lijkt net een heksen- of elfenhuisje. In werkelijkheid is het optrekje een restant van het historische Groot Gasthuisgoed. Beide eyecatchers liggen tot onze grote verwondering niet op de GR 5A.  Het gaat de andere kant op naar Sint-Jan-Ter-Biezen, Kathedraal van een landschap.  De naam kathedraal heeft het Poperingse gehucht te danken aan priester Karel Lodewijk Grimminck.  In 1724 kwam hij als kluizenaar wonen in de toenmalige lemen kapel met strodak. Hij was een volksmissionaris en vooral bekend als kleine mysticus.

Op naar nonkel Henri

De stilte van het Poperingse landschap daalt over ons heen. De hopvelden in de verte worden nu talrijker. De Eerste Wereldoorlog had abrupt een einde gemaakt aan de intense hopteelt. Na de oorlog werden de hopboeren gelukkig door enkele Poperingse keikoppen overtuigd om de stiel terug op te nemen. De Poperingse hoppeteelt viert honderd jaar later weer hoogtij. Niet voor niks worden hier de beste streekbieren ter wereld gebrouwen. Helemaal bovenaan de lijst staat de trappist van West-Vleteren, al moeten volgens onze bescheiden mening Sint-Bernardus Abt en een Hommelbiertje niet onder doen.

Achter ons ontwaren we nog een allerlaatste maal het amfitheather van de Heuvellandse getuigenheuvels. Voor ons wenkt het Couthofbos. Het is één van de weinige bossen die de Eerste Wereldoorlog overleefde. Enkele jaren geleden was het stukje waardevolle bos nog in het bezit van nonkel Henri d’Udekem d’Acoz, de oom van koningin Mathilde. Tegenwoordig beheert het Agentschap Natuur en Bos het geheel, met de bedoeling het openbaar te stellen voor het grote publiek. Hopelijk maakt Grote Routepaden hier binnenkort gretig gebruik van. Een stuk bos en onverhard zou niet misstaan in het tussentraject Helleketel-Proven.

’t Vogeltje

Op een fraaie manier zigzaggen we verder door het landschap van ’t Vogeltje. Het kleine Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt kerkje, tussen een veld en wat bewoning geprangd, heeft veel van haar grandeur verloren. Het vroegere klooster en schooltje van de Zusters Paulinen zijn ondertussen met de grond gelijk gemaakt voor woningbouw. Het kerkje oogt troosteloos op zoek naar een nieuwe bestemming als cultuurcentrum. Moest Bruno van Merris, kanunnik van Poperinge en stichter van het gehucht dit weten, hij keert zich in zijn graf. 

Het GR 5A pad mondt uit aan de achterkant van de Lovie, een begeleidingscentrum voor jongeren en volwassenen met een verstandelijke beperking. We wijken even af van het groteroutepad om het neoclassistisch kasteel te bewonderen. Gebouwd in 1856 als zomerverblijf getuigt het stulpje over de aristocratie eind 19de eeuw. Net na de Eerste Wereldoorlog werd het kasteel ingericht als sanatorium Sint-Idesbald, waarna het in 1960 een woonpark voor personen met een handicap werd.

Provenade

Via de rode beukendreef sluiten we opnieuw aan op de GR 5A. De markeringen van de Provenade, gedeeltelijk samenlopend met het groteroutepad, zijn ons bekend. De gloednieuwe wandelroute waarbij je het glooiend Hoppeland en de bosrijke omgeving van de Sint-Sixtusbossen verkent, wisten ons uiterst te charmeren. Proven, een van de vijf Poperingse deelgemeenten bereiken we via het kleine Theetbos en de hoppevelden van ’t Hoppecruyt. Het hopbedrijf en tevens vakantieverblijf is wat diep verscholen in de dorpskern en een absolute aanrader om te bezoeken. Andere bezienswaardigheden op het Provenplein zijn ongetwijfeld de Sint-Victorkerk en de oude pastorij.

Het Blauwersdorp Haringe

Eens Proven achter ons gelaten, onthult het akkerlandschap zich in ragfijne lentedraden doorsneden door de Haringebeek. Nog een laatste maal werpen we een blik uit op de Poperingse hoppestad. Aan de kim verschijnt het blauwersdorp Haringe en zo ook de IJzerstreek. In de nabijheid van de Frans-Belgische grens was Haringe het uitgelezen werkterrein van blauwers. Blauwers zijn smokkelaars en blauwen betekent smokkelen. Geen wonder dat de smokkelaarspaden van vroeger hier nog talrijk zijn en ons leidden langs het Karel de Blauwermonument.

Het beeld stelt Karel Velde voor, een berucht smokkelaar. Het fictieve personage staat symbool voor de heroïsche smokkelverhalen waarbij kat en muis werd gespeeld met de kommiezen. De verhalen vind je ook terug in de werken van Jules Leroy en Djoos Utendaele. Een bankje ter hoogte van de Sint-Martinuskerk nodigt uit om wat te rusten. Maar vooral ook om stil te staan bij het grafzerk van Pater Joris Declercq / Djoos Utendaele. Op zijn grafsteen staat een versje gebeiteld:  ‘ e vrind is lik e stekkerdroad – je kut dra n vaste roaken – en oge were weg wijlt goan – ’t doe zere je los te moaken  ‘.

Roesbrugge, dorp aan de IJzer

De driebuikige Sint-Martinuskerk geniet trouwens ook internationale faam. In de zomermaanden zakken organisten van over de hele wereld af naar Haringe om het unieke Van Peteghemorgel te bespelen. We verheerlijken onze passage dan ook met een bezoekje, al moet je er rekening mee houden dat de kerk vaak gesloten is. Via een kerkwegel leidt de GR 5A ons hierna langs een meidoorn- en ligusterhaag. Tussen de velden kijken we voor het eerst uit op de IJzervallei. Al enige tijd wandelen we langs de Dode IJzerwandelroute. Waarna het Kerkebeekpad ons definitief de richting wijst van Roesbrugge. In de wintermaanden volg je hier best de omleiding. De hoge waterstand kan immers voor verrassingen zorgen.

Roesbrugge staat bestempeld als een charmant Westhoek-dorp. Het was ooit een welvarende handelsstad. Dankzij de IJzer. Het oude gemeentehuis, talrijke burgerhuizen en de Sint-Martinuskerk getuigen van de vroegere grandeur. In de zestiende eeuw was Roesbrugge het centrum van de protestantse Reformatie. Ook tijdens de Eerste Wereldoorlog speelde Roesbrugge een bijzondere rol.  Het dorp vormde een van de eerste plaatsen achter de frontlijn. We eindigen onze derde GR 5A etappe in herberg Den Gouden Arend. De plaatselijke bieren worden er gebrouwen met 100% Poperingse hoppe. Iets verder ligt de Dode IJzer, het startpunt van ons volgend wandelverhaal langs de roodwitte GR-streepjes.

Praktisch

• Afstand: 20,1 km
• Gratis parking: in het straatdorp Abele – Abeelseweg
• Markering:  De in twee richtingen wit-rood bewegwijzerde route GR 5A is één van de langste rondwandelwegen in Europa. Het officiële begin en einde ligt in Brugge, maar je kan eender waar je eigen start- en aankomplaats kiezen. Door de vlotte bereikbaarheid met het openbaar vervoer  en de talrijke overnachtingsmogelijkheden onderweg is het traject gemakkelijk op te delen in etappes naar ieders voorkeur. Op of vlakbij de route liggen 15 stations, het aantal bus- en tramhaltes is niet te tellen. Afhankelijk van je daggemiddelde kan je de hele ronde over 25 à 40 stapdagen spreiden.
• Niet geschikt voor rolstoelen. Laarzen of stevige wandelschoenen zijn geen overbodige luxe in de winter zeker in het stuk tussen Haringe en Roesbrugge

Horecatip

• langs de wandelroute zijn er enkele mogelijkheden tot verpozing. In Abele, Proven, Haringe en Roesbrugge zijn er diverse herbergen. Hou wel rekening met de geldende Coronamaatregelen, de horeca is nog steeds gesloten of beschikken over een beperkte take-away. Onze aanraders.
  • ’t Sparrebos,  Stoppelweg 39 te Abele. Gelegen aan de rand van het Helleketelbos staat het restaurant garant voor een gezellige en culinaire ervaring. ’s Namiddag ben je hier ook welkom voor een klein hapje of drankje.
  • ’t Hoppecruyt, Provenplein 69 te Proven. Het hoppebedrijf wat verscholen in een hoekje van het Provense dorpsplein staat bekend om zijn actieve gidsbeurten. Maar je kan er ook terecht om een biertje te proeven gebrouwen met hun eigen hop.
  • Praatcafé Le Cadran, Moenaardestraat 118 te Roesbrugge-Haringe. Patron Kris ontvangt je graag in zijn gezellig praatcafé, waar je kan genieten van een uitgebreide keuze streekbieren.
  • Herberg den Gouden Arend, Roesbruggeplein 1 te Roesebrugge-Haringe. Gevestigd in de oude gebouwen van brouwerij Werbrouck met je beslist proeven van de plaatselijke bieren. De ambachtelijke bieren bevatten 100% Poperingse hop.
• Overnachten: in Roesbrugge zijn er enkele mogelijkheden tot overnachten.

Meer info

Meer info omtrent de GR 5A kan je bekomen nabij Grote Routepaden, T + 32 (0) 3 232 72 18 – info@groteroutepaden.be – www.groteroutepaden.be    De wandelgids is verkrijgbaar via de webshop van Grote Routepaden tegen € 18 .

De dienst voor Toerisme van Poperinge vind je op de Grote Markt 1 te 8970 Poperinge. Telefoon: +32 (0)57 34 66 76. E-mail: toerisme@poperinge.be / www.toerismepoperinge.be

Volg je ons reeds op Instagram, Facebook en Pinterest voor je dagelijkse portie wandelverhaal.

Graag vernemen we jullie suggesties over wandelen op langs de Grote Routepaden. Welke is jullie favoriete wandelroute.

© Tekst & foto’s Stefaan Bailleur