Volop wandelplezier op het wandelnetwerk Kalkense Meersen
Met het wandelnetwerk Kalkense Meersen – Donkmeer loopt door de regio Scheldeland sinds kort een tweede knooppunttraject. Het nieuwe wandelnetwerk omsluit in een eerste fase 100 km wandelplezier rond het Donkmeer en langs de Schelde tussen Berlare en Dendermonde. Het sluit daarenboven quasi naadloos aan op In het land van Stille Waters, het wandelnetwerk van ruim 250 km wandelplezier tussen Dendermonde en Antwerpen. Het mooie herfstweer op een laatste oktoberdag nodigt uit voor een ommetje richting Donkmeer. Ideaal om met het ganse gezin te gaan uitwaaien. Ruimte, water, groen en rust zijn hier de belangrijkste troeven, naast natuurlijk dé culinaire specialiteit van Scheldeland: een lekker bord paling met een streekbiertje erbij.
Groene rust in een meander van de Schelde
De regio van het Donkmeer is voor ons al lang geen onbekende meer. De mooie streek waar destijds turf werd gestoken en de Brigands ten strijde trokken tijdens de Boerenkrijg wist ons al meermaals te bekoren tijdens vele wandelingen. Ook vandaag kiezen we het prachtige Donkmeer uit voor een verkenning langsheen het gloednieuwe wandelnetwerk Kalkense Meersen. Langs de oevers kijken we neer op het wondermooie in herfsttooi gekleurde meer. Sinds oudsher staat Donk bekend om zijn lekkere palinggerechten, later op de dag trekken we steevast naar ons favoriet adresje. Op de plaats waar nu het Donkmeer en het Berlaars Broek liggen, lag er duizenden jaren geleden een meander van de Schelde rond een alluviale zandheuvel, Donk genaamd. Waar de Schelde steeds weer traag haar loop verlegde, ontstond er een hoefijzervormig meer. Die meander is uiteindelijke verzand, maar niet zonder een laag turf achter te laten. Eind 17° eeuw is men vermoedelijk begonnen met het opgraven van die turf, een gegeerde brandstof. Aan het begin van de 18° eeuw was turfsteken een prominente nijverheid in Berlare. Het standbeeld van de turfputsteker aan de hoek van het meer herinnert hier nog aan. Later, toen de turf uitgeput was, is de put onder water komen te staan en uitgegroeid tot de geliefde trekpleister.
Eend in een kooi
We stappen verder langs het tweede grootste meer van Vlaanderen tot aan de Eendenkooi. Opmerkelijk is dat het diepste punt van het 86 ha groot meer is slechts 3,2 m diep is. Lang geleden was de Eendenkooi een plaats waar mensen wilde eenden probeerden te vangen. In het moeras van toen werden er grachten gegraven die steeds smaller werden en overkapt werden met draad. Lokeenden lokten de wilde eenden naar de smalle beekjes, tot op het punt waar ze gevangen konden worden. Een zestal jaar geleden is de Eendenkooi volledig gerestaureerd en vrij uniek voor België. We nemen ruim de tijd om kennis te maken met de geschiedenis en de werking van de kooi. Ook de kooiman had een zeer bijzondere taak. Vandaag spot je er talrijke watervogels, maar evenzeer reigers en ooievaars. Kinderen vinden dit doorgaans fantastisch om zien. Vlakbij is er ook een klein dierenparkje met boerderijdieren.
Via een enorme landelijke wegel worden we naderhand de weidse ruime natuur ingestuurd. Terwijl we oog hebben voor de vele prachtige oude Scheldelandschappen, die ons naar het Berlarebroek brengen, overheerst hier de rust. Ook dit gebied ontstond destijds door turfwinning. Na de eerste wereldoorlog werden wilgen aangeplant om manden te vlechten. In latere jaren werden op de moerassige ondergrond populieren geplant voor de productie van lucifers. Sinds 1979 is het domein in beheer van Waters en Bossen, waarbij de populieren stilaan worden vervangen door streekeigen bomen en struiken. Vanop de verhoogde wandelpaden kijk je uit op een struwelen groenstrook van moerassen en wel vijftig kleine vijvers. Wie goed uitkijkt en vooral heel stil is, komt ongetwijfeld oog in oog te staan met diverse broedvogels als de buizerd, de wielewaal en de kleurige ijsvogel. Stevige wandelschoenen of hoge laarzen zijn hier in de herfst- en winterperiode geen overbodige luxe, want anders heb je gegarandeerd natte voeten.
Culinaire smaken
Na onze omzwervingen in de Berlaarse Broekbossen belanden we in het stemmige centrum van Berlare. Stappen er voorbij de Sint-Martinuskerk , toegewijd aan Martinus van Tours. Van de oude 15°-eeuwse kerk rest enkel nog de uit zandsteen opgetrokken toren in Brabantse gotiek. In het hartje van Berlare vormt het kasteelpark de eyecatcher. Aloysius vanden Meersche, de toenmalige heer van Berlare, liet het kasteel heropbouwen te midden van een grote tuin in landschappelijke stijl met dreven, bos- en vijverpartijen. Wie een beetje goed oplet, zal het kasteel, de bijhorende stallen en het pittoreske bruggetje over het water zeker herkennen. Het kasteeldomein vormde destijds één van de decors uit de populaire fictiereeks In Vlaamse Velden. Het kasteel is namelijk de woonplaats van de Maman van de Gentse familie Boesman, een schitterende rol van de gerenommeerde actrice Chris Lomme. Het aanlokkelijk herfstzonnetje nodigt zo uit voor een terrasje. We proeven er een Pa-Gijs, het streekbier welke refereert naar de Boerenkrijg. Geen gebrek aan culinaire smaken in Berlare. De Lijsterbes van sterrenchef Geert Van Der Bruggen vormt naast talrijke andere eethuizen een leuke ontmoetingsplaats waar je culinair kan fijn proeven. In de ambachtelijke wijnmakerij ’t Sluys van Vlaenderen kan je terecht voor heerlijke appel- en fruitsappen. Zonder meer heerlijk en bijzonder in trek bij kinderen of als gezond tussendoortje.
Het kleinste museum van Vlaanderen
Het is tijd om onze tocht te vervolgen langs het Sluis. We komen er voorbij Het Riekend Rustpunt. Opletten is de boodschap, want je bent er zo voorbij voordat je het beseft. Het kleinste museum van Vlaanderen belicht een geurig en uniek onderwerp: mesttransport over het water van de stad naar het platteland. Onder de titel Van stadsstront naar zandgrond is er een permanente tentoonstelling, gewijd aan de beer- en mesthandel van de 17° eeuw tot ergens in de jaren ’30 van vorige eeuw. Zo komen we te weten dat champetters ooit boetes uitschreven aan koeienstrontrapers. Zo waardevol was de Berlaarse mest destijds. Na dit geurig en kleurig intermezzo is het terug tijd om het Donkmeer op te zoeken, maar we maken nog een ommetje via het natuurreservaat Paardeweide, een gecontroleerd overstromingsgebied van de Schelde, de zogenaamde Potpolder met prachtige vergezichten. Momenteel wordt de laatste hand aan een nieuwe en grotere afwateringssluis en ook een lange vistrap gelegd. Dit kanaaltje zal kansen bieden aan vissoorten om te migreren van en naar de moeraszone van de Paardeweide. Op de Scheldedijk genieten we verder, uitkijkend op de Bergenmeersen aan de overkant van de Schelde-oever.
Likken en smullen van het lekkerste hoeve-ijs op de Nieuwdonk.
Net vóór het kasteel van Uitbergen draaien we de Nieuwdonk op. In feite is het kasteel een oude boerderij die in de achttiende eeuw dienst deed als buitenverblijf van de bourgeoisie en woonplaats voor de burgemeesters van Uitbergen. In 1895 kwam hier de adellijke familie van de graaf Visart de Bocarmé wonen. Zij was de eigenaar van het Donkmeer en zowat alle bossen en weilanden er om heen. Toen de graaf overleed zonder erfgenaam na te laten kwam het gebied uiteindelijk in handen van de gemeenten Berlare, Uitbergen en Overmere. Zij zorgden, samen met de VVV Donkmeer (gesticht in 1937), voor de toeristische uitbouw van de omgeving. Langs de dijk van de Nieuwdonk likken en smullen we van het lekkerste hoeve-ijsje in tijden. Boerderij De Gelder zorgt van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat voor dertig jerseyrunderen, die melk produceren voor hun overheerlijke vanille-ijs en andere hoeveproducten.
Iets later verlaten we het domein Nieuwdonk en belanden terug in de bewoonde wereld in via de heerlijkheid Bareldonk. Ontstaan in de 13° eeuw is dit landschap ondertussen omgevormd tot een rustige groenrijke villawijk, waarbij we vooral oog hebben voor het prachtig omwalde pachthof en ietsjes verderop de Bareldonkkapel toegewijd aan de Heilige Maagd. Het was hier op de hoger gelegen zandheuvel dat de Overmeerse boeren in 1789 in opstand kwamen tegen het Franse Regime van de sansculotten. In het toeristische infopunt van het Donkmeer is een klein museum ingericht. De tentoonstelling Klim naar de Democratie vertelt je meer over de Boerenkrijg. Er wordt ook aandacht besteed aan de Franse Revolutie, de Verlichting en je krijgt een beeld van het leven in de 18° en 19° eeuw. Het einde van ons heerlijk dagje stappen tussen Schelde en Donkmeer is nabij. Er wacht ons nog een heerlijke apotheose, want ons palingadresje willen we voor geen geld van de wereld overslaan!
ALGEMEEN
Toeristische info
- Toerisme Oost-Vlaanderen: www.tov.be
- Toerisme Berlare: Infokantoor Donkmeer – Donklaan 123 – 9290 Berlare www.berlare.be
Wandelen
- Met de scheurvrije en waterbestendige kaart van het wandelnetwerk Kalkense Meersen – Donkmeer geniet je van 100 km wandelplezier langs de knooppunten van het Scheldegebied tussen Berlare en Dendermonde. Bij de wandelnetwerkkaart zit ook een inspiratiegids met 3 kant-en-klare wandellussen, streekinfo, leuke adresjes en tips voor onderweg. Te koop in de plaatselijke toeristische infokantoren of op www.tov.be/nl/webshop. Prijs: € 6,00
Te doen
- De Eendenkooi ligt in een oase van rust en is de enige publiek toegankelijke kooi in België waarmee men vroeger wilde eenden ving en die in haar cultuurhistorische vorm werd hersteld. Eendenkooi – Donklaan 73 – 9290 Berlare – citymarketing@berlare.be
- Het Riekend Rustpunt is een klein uniek museum waar de Heem- en Oudheidkundige Kring van Berlare je in geuren en kleuren alles vertelt over mest en beer. Het Riekend Rustpunt – Sluis 62 – 9290 Berlare –toerisme@berlare.be
- Museum Donkmeer aan de oevers van het Donkmeer besteedt ruime aandacht aan de Boerenkrijg, de Franse Revolutie en de gevolgen ervan voor de Zuidelijke Nederlanden. Museum Donkmeer – Donklaan 123 – 9290 Berlare – toerisme@berlare.be
Streekspecialiteiten
- ’t Sluys van Vlaenderen is een ambachtelijke wijnmakerij waar je terecht kan voor een heerlijk en gezond puur vruchtensap. www.sluysvanvlaenderen.be
- Maria en Pedro De Gelder van Boerderij De Gelder verwerken de melk van hun jerseykoeien tot vanillesoftijs. Enkele sterrenchefs zijn vaste klant, dan weet je dat het goed is! Behalve ijs kan je hier ook terecht voor boter, kaas, eieren, karnemelk en desserts. Boerderij De Gelder – Nieuwdonk 7 – 9290 Berlare
- Aan de oevers van het Donkmeer proef je van de lekkerste palinggerechten in talrijke eethuizen. InPalingrestaurant De Nieuwe Pluim, een gastvrije familiezaak, staat al generaties lang paling op de kaart.www.palingrestaurant.be
Logeren
Wil je het wandelnetwerk Kalkense Meersen – Donkmeer uitgebreid verkennen? Trek dan voor enkele dagen naar de regio en kies een tof logeeradresje uit een ruim aanbod: van camping over charmante B&B tot stijlvol hotel. Hierbij enkele aanraders!
- B&B ’t Vijfde Seizoen gelegen in het stadscentrum van Berlare vormt een combinatie van B&B en antiekwinkel. Kamers met ontbijt vanaf € 95/nacht voor twee personen. www.tvijfdeseizoen.be
- B&B ’t Pachthof gelegen aan de rand van het Donkmeer in een oud omwald landhuis ooit eigendom van de bekende drukkersfamilie Plantijn-Moretus uit Antwerpen. Kamers met ontbijt vanaf € 105/nacht voor twee personen. www.pachthof.eu
Volg me verder op Facebook en Instagram voor je dagelijkse portie wandelverhaal.
Dit vind je misschien ook leuk
Verrassend wandelen in het Waasland
Knooppuntwandelen langs de Eeuwenhout Douvevallei
