Damse Vaart wandelroute: een verhaal van Napoleon tot Tijl Uilenspiegel

Ooit al gehoord van Damme, het charmant stadje gelegen aan de rand van het mooie toeristische Brugge? Het is zo’n plekje op de Belgische landkaart die je wil koesteren. Eens een bloeiende middeleeuwse havenstad is het typische polderstadje tegenwoordig een plaats waar je onder andere komt voor de gezelligheid en te luilekkeren. Een historische plek met een rijke geschiedenis waar je heerlijk kan wandelen met de haren in de wind, langs het groen van de Damse Vaart wandelroute.

De Stadswallen

Net buiten de historische stadskern kan je je wagen gratis parkeren. Waarna het Zuidervaartpad je meteen onderdompelt in het natuurgebied van de Stadswallen. Een prachtig stukje groen om te wandelen! Waar schaapjes rustig dartelen op de restanten van een militair bolwerk en de grachten evolueerden tot een diversiteit van biotopen. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648), werd Damme door de Spaanse bezetter uitgebouwd tot een garnizoensstad met een stervormige omwalling. Dit laat zich duidelijk merken als we langs de verdedigingswal, nu een vredige groene gordel rond Damme, wandelen. Onderweg nodigt een keurige rustbank langs de Damse Vaart wandelroute uit om te genieten van het rollend polderlandschap en de Damse contouren met zijn talrijke historische gebouwen.

Het Napoleonkanaal

Wat later vervolgen we de Damse Vaart wandelroute langs de kaarsrechte Damse Vaart of het Napoleonkanaal. Een naam dat duidelijk verwijst naar Napoleon Bonaparte. Zo’n 200 jaar geleden gaf hij opdracht om een verbinding tussen Brugge en Breskens aan te leggen. Het keizerschap van Napoleon stopte in 1814 met de slag om Waterloo en zo ook de kanaalwerken. Pas in 1858 zou Willem I van Oranje-Nassau de verbinding uitbreidden tot in Sluis. De Damse vaart die nooit een belangrijke economische rol kende, is nu een fotogenieke trekpleister. Net als de nostalgische rivierboot “Lamme Goedzak” die op en af vaart naar Brugge.

De Siphon

We lopen een tijdlang langs opgaande rijen populieren, schots en scheefs gegroeid door de zuidwestenwind. Als statige kathedralen bepalen ze de immense schoonheid van het eeuwenoude polderlandschap. Wat verder graast een immense kudde schapen op de hogere grasbermen. De krullenbollen zorgen voor een schattig beeld, als we uitlopen aan de Siphon. Een plek waar je gezellig en lekker kan eten, alsook moet proeven van het plaatselijke Siphon-bier. Maar bovenal de plaats waar het Leopoldkanaal en het Schipdonkkanaal onder de Damse Vaart glijden via een sifon. In de volksmond kregen de afwateringskanalen van de Leie, de naam Blinker en Stinker met zich mee. Vooral dit laatste mag je zeer letterlijk nemen. Het roten van het vlas uit de Leiestreek zorgde immers voor een stinkende en vervuilde vaart.

Het polderdorp Oostkerke

De onverharde Speghelweg wijst ons vervolgens de weg naar het verstilde dorp Oostkerke.  De onvervalste vlakke polderwandeling krinkelwinkelt zich tussen weiden, akkers, oude knotwilgen en kleine grachten. De rust die zich hier uitstraalt, de fluisterende wind en het bekoorlijke polderdorp op de voorgrond … een mens zou zich blijvend willen vereeuwigen met dit heerlijk stukje natuur. Aan de poort van de dorpskern stappen we voorbij het kasteel van Oostkerke. De oorsprong gaat terug tot de 13de eeuw en vooral de prachtige tuin, een ontwerp van de beroemde Nederlandse tuinarchitecte Mien Ruys, geniet veel bijval.  Het kleine dorpscentrum met witgeschilderde oude gevels en haar Sint-Kwintenskerk met platte toren oogt best gezellig. Geen wonder want in een ver verleden werd Oostkerke uitgeroepen tot mooiste dorp van West-Vlaanderen.

De Romboutswervedijk, groene parel

Het polderdorp ronden we met een inkijk op de prachtige dorpsmolen van Oostkerke. De korenmolen uit 1874 heet ook Molen van ’t Hooft.  Waarna we ook nu weer de rust en de stilte van de unieke polders induiken.  Het Verbrand Fort, de linies en vestingelementen van d’ Oude Schaapskooi zijn hier nog grotendeels aanwezig in het landschap. Allen verwijzen naar het woelige verleden dat er in schril contrast staat met het natuurreservaat Romboutswervedijk. Een groene moerassige parel die zowat anderhalve meter onder het vloedpeil van de zee ligt en gekend is om zijn vogelpracht. Vanuit een kijkhut ziet je hier talrijke trekvogels bivakkeren.

Het middeleeuwse Damme

Van hieruit is het nog een boogscheut tot het middeleeuwse Damme.  De Damse Vaart wandelroute zou niet compleet zijn zonder een afsluit doorheen het pittoreske centrum.  Het 15de-eeuwse stadhuis geflankeerd door het standbeeld van Jacob van Maerlant is een schoolvoorbeeld van de Brabantse gotiek. Maar de grootste eyecatcher vormt wellicht de indrukwekkende 13de-eeuwse Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk met zijn karakteristieke platte kerktoren. Je kan de toren zelfs beklimmen met een geweldig uitzicht over de ruime omgeving als beloning.  De platte kerktoren is kenmerkend voor de regio. Ooit werd er gedacht dat de toren dienst deed als uitkijkpost. De werkelijkheid is anders: de centen ontbraken om een spitse toren te bouwen.

Tijl Uilenspiegel

Tijl Uilenspiegel is onafscheidelijk verbonden met Damme. Langs de Damse Vaart wordt de Vlaamse volksheld van auteur Charles de Coster afgeschilderd als een schelmenjongen die in opstand kwam tegen de Spaanse overheersing. In het bezoekerscentrum Huyse de Grote Sterre wordt de geschiedenis van Uilenspiegel en zijn Nele nog eens extra in de verf gezet. Aan de overkant van de vaart ontwaren we de Schellemolen. Een gratis bezoek aan de witgeschilderde bergmolen uit 1867 (enkel open in het weekend tussen 1 april en 30 september) vormt het laatste wapenfeit, waarna we op het terras van Tante Marie onszelf verwennen met een geurige koffie en een dagvers huisgemaakt gebakje.

Praktisch

• Afstand: 12 km
• Gratis parking: parking Damme Zuid of Oost, net buiten het stadscentrum van Damme
• Start: in de nabijheid van de Onze-Lieve-Vrouwhemelvaart-Kerk
• Geschikt voor rolstoelen. Laarzen of stevige wandelschoenen zijn geen overbodige luxe in de winter.
• Horecatip: langs de wandelroute zijn er enkele mogelijkheden tot verpozing.
• In Damme zijn er talrijke drank- en eetgelegenheden .
  • Restaurant Siphon. Op enkele kilometers van het idyllische Damme is een etentje bij de Siphon zeker de moeite waard. Specialiteit van paling en cote à l’os.  Damse Vaart-Oost 1, 8340 Damme – Tel.  050 62 02 02 – www.siphon.be
  • Tante Marie, een plaats waar je gezellig kunt vertoeven voor een ontbijt, lunch en zijn huisgemaakte patisserie. Kerkstraat 38 , 8340 Damme – Tel. 050 35 45 03 – www.tantemarie.be

Meer info omtrent de Damse Vaartwandelroute kan je bekomen nabij Westtoer, T 050 30 55 00 – info@westtoer.be – www.toerismewesthoek.be    De wandelkaart is verkrijgbaar via de webshop van Westtoer tegen € 4 of kan deze hier downloaden.

Visit Damme vind je in de Jacob van Maerlantstraat 3 te 8340 Damme, Tel.: +32 (0)50/ 28 86 10, toerisme@damme.be, www.visitdamme.be

Meer wandelverhalen :

• Zwinwandelroute
• Drie Kastelenwandelroute
• Blankaartwandelroute

© Tekst & foto’s Stefaan Bailleur

Volg ons verder op Instagram, Facebook en Pinterest voor je dagelijkse portie wandelverhaal.

Graag verneem ik jullie suggesties over wandelen op de provinciale wandelroutes van Westtoer.